Staten tilbyr bøndene 1 milliard

NPK-NTB-Kristian Skårdalsmo: Landbruks- og matdepartementet tilbyr jordbruksorganisasjonane 1 milliard i årets oppgjer. Det er dermed stor avstand mellom kravet til bøndene og tilbodet.
Både Norges Bondelags leiar Lars Petter Bartnes og leiaren i Norsk Bonde- og Småbrukarlag, Kjersti Hoff, var til stades då tilbodet blir lagt fram i lokala til regjeringa i Oslo.
– Staten har i dag lagt fram tilbod i årets jordbruksoppgjer. Det aukar brutto inntektsramme i jordbruket med 1 milliard kroner for 2020, heiter det i ei pressemelding.
Dette gir ifølgje departementet ein inntektsvekst på 5 prosent.
– Auken blir finansiert i hovudsak med auka løyvingar over statsbudsjettet på 641 millionar kroner, og prisaukar på same nivå som i kravet til jordbruket med 249 millionar kroner, skriv departementet.
Ifølgje Bondelaget utgjer tilbodet til staten ein inntektsauke på 16.400 kroner i snitt per årsverk i 2020.
Staten poengterer òg at tilbodet vil ha «svært beskjeden» effekt for prisane i butikkane.
– I føresetnadene for tilbodet har staten lagt til grunn ei betring av marknadsbalansen i sektoren i 2020, tilsvarande eit samla beløp på 250 millionar kroner, ifølgje departementet.
Jordbruksorganisasjonane hadde berekna at kravet deira ville gi ein prisauke på 50 kroner årleg per forbrukar.
– Med grunnlag i Stortingets føringar og Granavolden-plattforma har staten med dette tilbodet strekt seg langt, særleg gitt redusert handlingsrom i budsjettet, seier forhandlingsleiar Leif Forsell.
Han meiner marknadsubalansen for husdyrprodukt er den største utfordringa jordbruket har.
– Dette tar staten omsyn til i forslaga sine, samtidig som vi styrkjer produksjonar der det er rom for vekst, seier Forsell.
Som venta er ikkje Lars Petter Bartnes, leiar i Norges Bondelag, overtydd av det første tilbodet til staten.
– Det krev 890 millionar berre å kompensere for auka kostnader det neste året. Då står det ikkje mykje att å bruke til satsingar og inntektsvekst. Det gir eit utfordrande utgangspunkt for vegen vidare, seier han i ei pressemelding.
Bartnes meiner retninga i dagens politikk – mot færre og større gardsbruk i norsk landbruk – blir vidareført i tilbodet til staten.
– Vi registrerer at staten ikkje følgjer opp på dei fleste av strukturgrepa vi har tatt, seier han.
– Dette tilbodet gir ikkje mykje rom for reelle satsingar og vidareutvikling, og det kan verke som om målet no er å halde næringa flytande i same retning som tidlegare, seier Bartnes.
Tørkesommaren i fjor, marknader i ubalanse og kostnadsvekst utgjer eit krevande bakteppe for forhandlingane. Samtidig fell produktivitetsveksten i landbruket. I fjor kravde organisasjonane 1,8 milliardar kroner og fekk 1,1 milliardar.
Bøndene har òg skrudd opp forventningane til årets oppgjer fordi Landbruks- og matdepartementet er overtatt av ein KrF-statsråd, nemleg nestleiar Olaug Bollestad.
Jordbruksorganisasjonane presenterte kravet sitt 29. april, og forhandlingane skal vere avslutta innan utgangen av 16. mai.
Kravet frå bøndene har ei ramme på 1.920 millionar kroner. Det vil gi ein inntektsvekst på 31.000 kroner per årsverk og redusere inntektsgapet til andre grupper med 11.000 kroner, ifølgje organisasjonane til bøndene.