Makta er i Italia

ANALYSE

Fram til 13. november 2016 var det italienske skipsbyggingskonsernet Fincantieri største aksjonær i Vard, med 55,56 prosent av aksjane, men Vard var likevel eit børsnotert selskap som styrte seg sjølv og hadde også andre eigarar å ta omsyn til.

Mykje av makta over Vard var samla i hovudkontoret i Ålesund.Vard er Nordvestlandets største verftskonsern, med kontor i Ålesund, og verft i Søvika, Brattvåg, Tomrefjord, Romania, Vietnam og Brasil.

Denne novemberdagen for fire år sidan varsla Fincantieri at det ville kjøpe ut resten av eigarane, til ein pris som verdsette heile Vard til 1,7 milliardar kroner - langt under det Fincantieri hadde verdsett selskapet til i første omgang.

Fincantieri betalte i 2013 den koreanske majoritetseigaren STK 3,3 milliardar for 50,75 prosent av aksjane i Vard, ein pris som verdsette Vard til 6,6 milliard kroner, . (Fincantieri fekk også kjøpt litt aksjar frå andre aksjonærar, men dei fleste takka nei til bodet frå Fincantieri den gangen).

No baud Fincantieri på alle aksjane på nytt, men til ein mykje lavare pris.I lys av at Vard var på veg inn i ein alvorleg nedtur er det ikkje rart at Fincantieri ville ha full kontroll og ta styringa sjølv. Sett frå Fincantieri si side var truleg å kjøpe ut resten av eigarane det minst risikable alternativet for å ta vare på si investeringa i Vard.

Dei aksjekjøpa som kunne sjå ut som forsøk på å stoppe Fincantieri i å få full kontroll og hindre at Vard opphøyrde å vere eit sjølvstendig og børsnotert selskap enda i ingen ting.

Det tok langt lenger tid enn Fincantieri hadde sett for seg, men sakte med sikkert plukka Fincantieri aksjar i Vard. I oktober 2018 hadde Fincantieri fått kontroll over 95,99 prosent av aksjane og melde at Vard skulle strykast frå notering.

No var Vard for alle praktiske formål eit reint datterselskap i Fincantieri-konsernet.

Men arbeidet med å veve Vard og Fincantieri tettare saman starta allereie etter oljeprisfallet i 2014.

Før oljeprisfallet i 2014 var det offshorebåtar som prega ordreboka hos Vard. Fincantieri og Vard svarte på kollapsen i marknaden for bygging av offshorebåtar med å styrke driftssamarbeidet. Det samarbeidet har vore med på å gjere Vard om frå ein einsidig byggjar av offshorefarty til å levere fiskebåtar, cruise og transportfarty. Samarbeidet starta allereie før Fincantieri kom med tilbodet om å kjøpe ut resten av aksjonærane.

I februar 2019 varsla Fincantieri ei omorganisering som ytterlegare smelta Vard inn i Fincantieri-organisasjonen.Vard vart organisert i to einingar, "Vard cruise business unit" og "Vard offshore & specialized vessel business unit". "Vard cruise business unit" er ein del av forretningsområdet Skipsbygging i Fincantieri. Det er det største forretningsområdet og har hatt sitt tyngdpunkt i cruisemarknaden. "Vard offshore & specialized vessel business unit" er kort forklart alt anna en cruiseskip.

Roy Reite varsla sin avgang som Vard-sjef i september 2019, etter 18 år som toppsjef.

Vard fekk ein to-leiarmodell, italienaren Mario Leboffe tok seg av cruise-delen, Erik Haakonsholm skulle leie "Offshore & specialized vessel"

Det todelte leierskapen gjekk . Alberto Maestrini kom frå Italia og er no toppsjef i Vard. Attilio Dapelo har overtatt etter Leboffe og skal leie cruiseskipavdelinga. Fredrik Mordal Hessen er nye leiar for offshore- og spesialskip etter Haakonsholm.

Men Fincantieri har ikkje berre omorganisert og sendt inn nye sjefar. Fincantieri har også levert noko anna, som Vard måtte ha for å klare seg etter fleire år med store underskot og ein krympande marknad - pengar.

I år rapporterer Fincantieri om ei , men så seint som i fjor - 2019 - I først kvartal 2020 skreiv Fincantieri ned verdien av Vard-aksjane sine med 570 millionar kroner, frå dei 1,7 milliardane som selskapet vart verdsett til då Fincantieri tok Vard av børs.

Lån og garantiar frå Fincantieri kom i 2019, og i år blei lång og garantier ytterlegare utvida. Vard får 290 millionar euro - 3,1 milliardar kroner - i lån frå sin italienske eigar, skreiv vi i NETT NO i juni i år. Lånet erstatta eit lån Vard fekk frå Fincantieri i fjor vår, og fylte på med meir. I fjor fekk Vard rett til å låne inntil 200 millionar euro frå Fincantieri, ein rett som er nytta fullt ut. Det nye lånet er 90 millionar euro - 950 millionar kroner - større enn i fjor.

Fincantieri-konsernet sjølv har sikra seg rett til å låne inntil i overkant av 12 milliardar kroner frå ei gruppe bankar for å ha nok kontantar tilgjengleg til å klare seg gjennom koronaepidemien. Det italienske motstykket til Eksportkreditt og GIEK har garantert for lånet og Fincantieri ikkje betalar.Det er også verdt å minne om at den italienske staten er den klart største aksjonæren i Fincantieri.

Om ikkje Fincantieri snart kan vise fram positive resultat i Vard er det til sjuande og sist politikarar i Italia som avgjer korleis det går med arbeidsplassane på Vardverfta og kontora i Tomrefjord, Brattvåg, Søvika og Ålesund.