NPK-NTB-Marius Helge Larsen: – Noreg hadde god helse og liten sosial forskjell i botn, før covid-19 kom. Det betyr sjølvsagt mykje, seier pandemiforskar Svenn-Erik Mamelund til NTB.
Han er forskar ved Oslomet og har gjennom 25 år studert epidemiske sjukdommar.
Mamelund understrekar at dei vel 240 covid-19-dødsfalla vi har hatt i Noreg så langt, er for få til å trekkje eintydige konklusjonar av. Men studiar gjort i mellom anna Sverige og Storbritannia av mellom 2.000 og 3.000 koronadødsfall, kan tyde på at folk med lågare inntekt og utdanning er hardare ramma – sjølv i land med eit godt utbygd offentleg helsevesen.
– Studiane viser at fattigdom og innvandrarstatus forklarer mykje av forskjellane, både i dødstal på sjukehus, døyelegheit og om folk blir sjuke generelt, og at medisinske risikofaktorar i lita grad forklarer kvifor fattige og innvandrarar er hardast ramma, seier forskaren.
– Vi ser jo at det er høg døyelegheit og mykje større forskjellar i til dømes USA der du ser det går så utruleg hardt utover Navajo-indianarane og hardt utover svarte, seier Mamelund.
Han påpeikar at mykje av denne effekten kan komme fordi forskjellen i helsa i befolkninga var stor før krisa kom.
– Vi ser at det er dei sosialt mest sårbare som blir hardast ramma i byar som Paris, Madrid og New York. Dette er byar som er hardt ramma generelt, og der ein hadde mykje sosial forskjell før epidemien. Eg trur det er ein viktig forklaringskomponent, men det er vanskeleg å seie det sikkert førebels, seier forskaren.
– Sjølv Sverige, som både har høg overdøyelegheit og høgt talet på registrerte covid-døde, kunne ha vorte endå hardare ramma viss det ikkje var ein velferdsstat, som både har god helse og små forskjellar i botn, samanlikna med mange andre land. Pluss at dei har eit brukbart helsevesen, akkurat som Noreg, seier Mamelund.
Han er forskar ved Oslomet og har gjennom 25 år studert epidemiske sjukdommar.
Mamelund understrekar at dei vel 240 covid-19-dødsfalla vi har hatt i Noreg så langt, er for få til å trekkje eintydige konklusjonar av. Men studiar gjort i mellom anna Sverige og Storbritannia av mellom 2.000 og 3.000 koronadødsfall, kan tyde på at folk med lågare inntekt og utdanning er hardare ramma – sjølv i land med eit godt utbygd offentleg helsevesen.
– Studiane viser at fattigdom og innvandrarstatus forklarer mykje av forskjellane, både i dødstal på sjukehus, døyelegheit og om folk blir sjuke generelt, og at medisinske risikofaktorar i lita grad forklarer kvifor fattige og innvandrarar er hardast ramma, seier forskaren.
– Fattigdomseffekt
Fleire faktorar speler inn på døyelegheita av sjukdommen, mellom anna kor godt helsevesenet er utbygd. Men også tilgangen til helsevesenet speler inn.– Vi ser jo at det er høg døyelegheit og mykje større forskjellar i til dømes USA der du ser det går så utruleg hardt utover Navajo-indianarane og hardt utover svarte, seier Mamelund.
Han påpeikar at mykje av denne effekten kan komme fordi forskjellen i helsa i befolkninga var stor før krisa kom.
– Vi ser at det er dei sosialt mest sårbare som blir hardast ramma i byar som Paris, Madrid og New York. Dette er byar som er hardt ramma generelt, og der ein hadde mykje sosial forskjell før epidemien. Eg trur det er ein viktig forklaringskomponent, men det er vanskeleg å seie det sikkert førebels, seier forskaren.
Variasjonar
I Norden, der forskjellane i arbeidsliv, utdanning, inntekt og helse er relativt små, har ein i stor grad klart å halde smitta og talet på døde låg.– Sjølv Sverige, som både har høg overdøyelegheit og høgt talet på registrerte covid-døde, kunne ha vorte endå hardare ramma viss det ikkje var ein velferdsstat, som både har god helse og små forskjellar i botn, samanlikna med mange andre land. Pluss at dei har eit brukbart helsevesen, akkurat som Noreg, seier Mamelund.
Publisert: 17.06.2020 08:38
Sist oppdatert: 10.02.2021 14:58
