Analyser
Kina-krakk skremmer
Når det er full brems i oljebransjen ville det vere flott om økonomien i resten av verda gjekk for full gass.
10.01.2016
ANALYSETo gangar denne veka stengde Kina aksjemarknaden på grunn av kraftige børsfall. Det luggar i ein av dei viktige motorane for verdsøkonomien.Eit kursras er i seg sjølv ikkje så farleg. Men kursraset er eit varsel om moglege grunnleggande problem og avtakande vekst i kinesisk økonomi. Og det er nok av døme på at nedturar i aksjemarknaden og trøbbel i finansmarknaden smittar over i realøkonomien.Difor er det mange som er spent på utviklinga i Kina i desse dagar.Det er berre å gå attende til finanskrisa i 2008/2009, som blei utløyst av alt for store og alt for dårleg sikra utlån til bustadkjøp i USA. Den spreidde seg raskt til Europa og utløyste stor vekst i arbeidsløysa, ein nedtur mange europeiske land framleis ikkje er ute av. Den gongen bidro Kina i stor grad til at finanskrisa ikkje blei noko anna enn ein liten hump i vegen for Nordvestlandet og resten av Noreg. Sterk økonomisk vekst gjorde at Kina støvsugde råvaremarknadane av alle slag. Det dreiv mellom anna oljeprisen til vers, og førte til at det blei skapt tusenvis av nye arbeidsplassar på få år, berre på Nordvestlandet. Til saman er det snakk om 10.000 nye arbeidsplassar på Sunnmøre og i Nordfjord i løpet av dei seks siste åra.Mange av desse arbeidsplassane kan ein altså takke kinesarane for.No, når Opec har opna kranene, og det eine prisfallet avløyser det neste i oljemarknaden, ville det vere gull verdt for næringslivet - utanom oljebransjen på Nordvestlandet - om billeg olje dreiv fram ny vekst i utlandet. Men buttar det i mot i Kina kan det spreie seg til handelspartnarane, handelspartnarar som også burde ha god økonomisk vekst. For Ekornes, til dømes, er det supert om tysk og amerikansk økonomi går så det grin. Både USA og Tyskland er viktig eksportmarknadar for Ekornes, og for andre møbelprodusentar. Bra er det om det går fint i alle andre land og, fordi det då blir lettare å få seld møblar i utlandet.Nett no har alle norske eksportnæringar - utanom oljen - god drahjelp av ei gunstig valutautvikling, som har gjort norske varer og tenester billegare for utlendingane. Nordvestlandet står sterkt i fiskeri, oppdrett, møbel og turisme - i tillegg til å ha eit variert næringsliv også i andre bransjar. Oljenedturen har dessutan gjort det lettare å få tak i dyktige folk.Då er det synd om verdsøkonomien bremsar opp og reduserer ein kjærkomen sjanse til opptur for næringane utanom oljen. Kinesisk økonomi er stor nok til å spele ei slik rolle. Det har den vist då det gjekk oppover. Avisa New York Times presenterte denne veka ein grafikk som mellom anna viser kor innvevd Kina er i verdsøkonomien. Tyskland er til dømes ein stor eksportør av industrivarer til Kina. Vil kinesarane ha mindre av tyske varer, er det ein faktor som svekkar lysta på Ekornes-stolar i Tyskland.USA er også ein stor handelspartnar med Kina. I motsetnad til Tyskland er USA ein nettoimportør frå Kina. Svarar kinesiske styresmakter på svakare økonomisk vekst med å la den kinesiske valutaen falle mot dollar, blir det tøffare for amerikansk næringsliv å konkurrere med Kina.Det kan svekkje den forsiktige oppturen USA er inne i, og som førte til at den amerikanske sentralbanken nyleg auka renta for første gang sidan finanskrisa. Det vil heller ikkje vere eit pluss for norsk møbeleksport.
Publisert: 10.01.2016 06:00
Sist oppdatert: 10.02.2021 21:59