I verste fall må 1 av 5 bli heime frå jobb

(NPK-NTB-Snorre Schjønberg) Folkehelseinstituttet understrekar at det er usikre tal som ligg bak anslaga, og at dette dreier seg om eit verste fall-scenario.

Arbeidsgiverorganisasjonene NHO og Virke seier det er knytt stor spenning til korleis sjukefråværet faktisk vil bli. Det er stor uro i bedriftene rundt bemanningssituasjonen.

– Bedriftene våre har lang og god erfaring med å finne gode løysingar. Det som er viktig, er at dei no førebur seg på at smittetoppen ligg framfor oss og legg gode planar for å halde oppe mest mogleg normal drift, seier direktør for arbeidsliv i NHO, Nina Melsom, til NTB.

– Vi fryktar at det blir utfordring på bemanning dei neste vekene, seier direktør i Virke, Iver Horneland Kristensen, til NTB.

Usikre tal
Virke-direktøren seier det er fare for driftsforstyrringar og at enkelte bedrifter kanskje må stengje i kortare tid som følgje av sjukefråværet.

– Nokre bedrifter kan i verste fall måtte stengje noko eller gå glipp av omsetjing fordi dei har problem med å ha folk på jobb, seier Kristensen.

Smitteverntiltaka vil i alle anslag vere grunnen til meir enn halvparten av sjukefråværet, anslår FHI.

FHI anslår at sjukefråværet for covid-19 og andre luftvegssjukdommar fram til 30. mars vil variere frå noko over 5 prosent til noko over 15 prosent av den yrkesaktive befolkninga.

Det er då teke høgd både for sjukdomsfråvær og isolasjonstid. I tillegg kjem andre sjukefråvær, som FHI viser til at var på 6,6 prosent i første kvartal av 2019, førre normalår.

FHI presiserer at tala avheng av korleis pandemien utviklar seg, kor mykje smitte av andre luftvegssjukdommar det blir, og korleis isolasjon og andre tiltak blir innretta.

Arbeidsgivarane ber om endring
Både NHO og Virke trekkjer igjen fram ønsket om å redusere tida arbeidsgivar betaler for sjukefråvær til tre dagar. Den tida er no redusert til fem dagar.

– Vi har allereie tilbakemeldingar frå bedrifter som har tilsette som må vere på jobb, der dei kjenner godt på kroppen at det er høgt sjukefråvær som skaper driftsforstyrringar, seier Melsom i NHO.

– Det er rekordhøgt sjukefråvær, noko som er bakgrunnen for at vi har sagt at arbeidsgivarperioden for koronarelatert fråvær må setjast ned, seier ho.

Virke-direktør Kristensen seier det er eit rekordhøgt sjukefråvær òg i bedriftene deira. Større verksemder har høgare sjukefråvær enn dei mindre, seier han.

Glade for karanteneendringar
Både NHO og Virke seier endringane i karantenereglane, som gjer at ein kan teste seg ut av karantene med daglege testar viss ein er nærkontakt, har vore veldig positivt.

Kristensen påpeikar at det blir store kostnader til sjukefråvær og meirkostnader ved innleige av vikarierer.

– Vi vil følgje etter Danmark og opne meir opp. Då vil sjukefråværet framleis skape problem. Dette gjeld ein del bedrifter som har hatt det tøft veldig lenge, seier han.

Verken NHO eller Virke vil be om ytterlegare lettar i karantene- og isolasjonsreglane på grunn av sjukefråværet. Virke forventar at styresmaktene, inkludert FHI, løpande gjer vurderingar, og at endringar blir gjort omgåande.

– Virke meiner det må opnast meir opp, men vi fryktar at dette vil ramme bedriftene. Då må òg arbeidsgivarperioden reduserast. Grunnhaldninga vår er at vi må leggje mest mogleg til rette for ikkje å ha tiltak lenger enn nødvendig, og dei må vere forholdsmessige så vi kan ha mest mogleg normal drift og at folk kan gå på jobb, seier Kristensen.

Risiko for lokale utbrot
I tillegg vil lokale utbrot gjere at det kan vere stor risiko for betydeleg høgare sjukefråvær på enkelte arbeidsplassar, påpeikar FHI.

Smitteverntiltaka vil som nemnt medføre eit stort sjukefråvær.

Det blir mellom anna vist til at vaksne som blir sjuke med korona, truleg må halde seg heime i to dagar som følgje av sjukdom. I tillegg kjem fire dagar til for lovpålagd tilleggsisolasjon.

I alle scenarioa vil det vere ein betydeleg topp i første halvdel av februar.