NHO ventar kraftig brems i forbruket

(NPK-NTB-Steinar Schjetne): Folk må bruke pengar spart under pandemien til å halde forbruket oppe. Men no kan det vere slutt. Auka rente og høg prisvekst vil føre til full brems, trur NHO.

– Hushalda tærer på sparepengane dei bygde opp under pandemien, og dei oppsparte midlane blir gradvis reduserte, poengterer NHO i den siste konjunkturrapporten sin.

Organisasjonen meiner den venta oppbremsinga i konsumet i hushalda kjem til å leggje ein stor dempar på aktiviteten i norsk økonomi samla sett dei næraste åra.

Prisauke og renta har treft hushalda
Den direkte årsaka er at høgare prisar og auka renter «har treft hushalda og næringslivet» og dempa etterspurnaden.

– Norsk økonomi er akkurat no i ein periode med tydelege teikn på at bremsene er på. Etterdønningane av pandemi, flaskehalsar og krig i Ukraina har løfta prisveksten internasjonalt og nasjonalt, heiter det i samandraget til rapporten.

Prognosane viser at NHO ventar nokså låg aktivitet i år og dei kommande to åra:

– Medlemsbedriftene våre melder om utsikter til lågare inntening, og til lågare produksjon, investeringar og sysselsetjing, skriv NHO i samandraget i rapporten.

Nøkkeltal i prognosen:

• Konsumet i hushalda fell frå 6,9 prosent i fjor til -0,6 prosent i år. I 2024 og 2025 ventar NHO at konsumet skal på høvesvis 0,3 og 1,6 prosent.
• Utviklinga i bustadprisane kjem til å snu allereie i år, ifølgje NHO – ein vekst i fjor på 5,2 prosent blir snudd til eit prisfall på 0,9 prosent i år og 1,2 prosent neste år. Først i 2025 er det venta ny vekst i bustadprisane, då med 2,3 prosent.
• Den registrerte arbeidsløysa skal stige frå 1,8 prosent i år til 2,4 og 2,5 prosent i dei to kommande åra.
• Veksten i Fastlands-BNP fell frå 3,3 prosent i fjor til 1,6 prosent i år. I 2024 og 2025 ventar NHO ein vekst i Fastlands-BNP på 1,7 prosent årleg.
• Prisveksten skal falle frå 4,9 prosent i år, via 4,2 prosent neste år til 3,2 prosent i 2025. Utan energivarer og avgiftsendringar, meiner NHO at inflasjonen skal ned på 3,4 prosent neste år og 3,1 prosent i 2025.

Pengepolitikken verkar sakte
Biletet som avteiknar seg i NHOs rapport minner om det Noregs Bank og Statisk sentralbyrå (SSB) også har lagt for dagen:

At pengepolitikken verkar sakte, men sikkert innstrammande på norsk økonomi og skal etter kvart klare å tvinge prisveksten, og dermed renta ned på meir handterlege nivå.

Inflasjonsforventningane tilseier at rentenivået kjem til å halde seg oppe i prognoseperioden, sjølv om NHO trur på rentekutt i andre halvår. Sentralbanken har som mål å halde inflasjonen på 2 prosent over tid. Når inflasjonen er høgare enn målet, tilseier det normalt at sentralbanken vil halde styringsrenta høg.

Rentekutt neste år
NHO ventar at Noregs Bank gjer som signalisert og set opp styringsrenta med 0,25 prosent i desember og at rentetoppen dermed er nådd på 4,5 prosent. Det tilseier ei gjengs bustadlånsrente på rundt 6 prosent.

– Etter kvart som aktiviteten og prisveksten minkar ventar vi at renta blir sett ned etter sommaren til neste år, heiter det i rapporten.

Både LO og SSB har peika på at rentebelastninga på hushalda er høg, spesielt fordi gjeldsbelastninga er historisk tung. Ikkje sidan 1990-talet har nordmenn brukt meir av inntekta på bustadlån. Ifølgje LO svarer dagens rentebelastning til ei rente på 10 prosent på 90-talet.

SSB-forskar Thomas von Brasch var inne på det same i eit intervju med NTB tidlegare i månaden:

– Sjølv om prognosane indikerer at rentetoppen er nær, er vi ikkje helt over kneika. Rentebelastninga til hushalda er venta å auke. Vi skal heilt tilbake til byrjinga av 1990-talet for å sjå eit like høgt nivå som det vi ventar til neste år, sa han.

(©NPK)