Permitterte låglønte dreg lønsveksten opp

NPK-NTB-Birgitte Iversen: SSB anslår ein høgare årslønnsvekst framover fordi det primært er lågtlønte som vart permittert under koronakrisa. Dei høgtlønte er i jobb og dreg snittet opp.
Årslønnsveksten både for i år og neste år blir anslått til 2 prosent i ein ny rapport om konjunkturtendensane for norsk økonomi, som Statistisk sentralbyrå (SSB) la fram fredag.
Det er både over resultatet i frontfaget tidlegare i haust på 1,7 prosent og anslaga i revidert nasjonalbudsjett i mai på 1,5 prosent.
– Årsaka er at koronakrisa har ramma skeivt. Det er først og fremst dei med låg løn som har vorte permittert. Det er med på å trekkje lønnsveksten opp, seier SSB-forskar Thomas von Brasch til NTB.
– Dette fenomenet kan vere ein av fleire effektar av koronapandemien på årsløn, seier Brasch.

Auka lønsvekst i 2. kvartal

SSB beskriv denne «sammensetningseffekten» nærare i for tredje kvartal.
«Dersom det for eksempel er slik at lønstakarar i låglønsyrke i større grad blir permittert enn andre lønstakarar, vil den nye populasjonen av sysselsette ha høgare gjennomsnittleg årslønn enn tidlegare», heiter det.
Det vil gjere at gjennomsnittleg årsløn i 2020 kan endrast relativt til 2019, sjølv om den gjennomsnittlege fulltidsløna i næringa eller yrket blir halde konstant.
SSB meiner lønsstatistikken for 2. kvartal tyder på at nettopp dette har skjedd.
Tala viser at gjennomsnittleg månadsløn i 2. kvartal i år – midt under koronakrisa – var 0,7 prosent høgare enn førre kvartal og 4,2 prosent høgare enn same kvartal i fjor. Samtidig har den største prosentvisa nedgangen i talet på jobbar funne stad i næringar der løna ligg under gjennomsnittet.

Tydeleg effekt i hotell- og restaurantbransjen

Særleg auka lønsnivået i 2. kvartal i overnattings- og serveringsnæringa, som har vore hardt ramma av pandemien. Det tyder på at dei som først og fremst vart permitterte i denne bransjen, var dei lågtlønte.
Statistikken viser òg at den største auken heilt ledige i næringa fann stad i låglønsgruppa hovmeistrar, servitørar og hjelpepersonell. Her var delen heilt ledige på 32,8 prosent i 2. kvartal.
Gjennomsnittleg avtalt månadsløn i denne yrkesgruppa var i 2. kvartal 28.979 kroner, medan snittet for næringa i sin heilskap var 43.390 kroner.
Det tyder på at samansetningseffekten bidreg til å trekkje opp gjennomsnittleg lønsvekst i denne bransjen fordi delen lågtlønte i næringa vart redusert meir enn dei tilsette med eit høgare lønsnivå, ifølgje SSB-rapporten.

Veksten vil søkke frå 2022

Kor mykje samansetningseffekten både internt og mellom næringar vil slå ut på veksten i gjennomsnittleg årsløn frå 2019 til 2020, avheng mellom anna av kor langvarige permisjonane blir framover.
– Talet på permitterte registrert hos Nav går no ned. Dette kan dempe omfanget av denne effekten, seier Brasch.
I takt med at fleire låglønsgrupper vil komme tilbake til arbeidslivet, vil gjennomsnittleg årslønsvekst søkke igjen. Men ifølgje SSBs anslag vil dagens høge anslag gjelde både i år og neste år.