Dilemma i kvotekrangel

ANALYSE

-Alle må gi, det er mitt råd, sa Egil Magne Haugstad i fiskerindustrikonsernet Pelagia i ein debatt under arrangementet Pelagisk Arena i Ålesund denne veka.Han snakka om striden om fordelinga av fiskekvotane for makrell, sild og kolmule. Noreg, EU, Island, Færøyane, Grønland og Russland sit rundt forhandlingsbordet, men dei siste åra har ikkje partane blitt samde om fordelinga. Resultatet er at det er blitt fiska omlag 30 prosent meir enn det som er tilrådd frå det internasjonale havforskingsbyrået (Ices), i følgje Kyrre Dale i bransjeorganisasjonen Sjømat Norge.For makrellen er Noreg, EU og Færøyane samde om at dei til saman burde få fiske opp 84,4 prosent av makrellen, medan Island, Russland og Grønland tek resten. Frå norsk side er det ikkje tvil om kven som har skulda, i alle fall for at det blir fiska for mykje makrell. Island har tatt seg til rette, i følgje ein tydleg misnøgd fiskeri-og sjømatminister Harald Tom Nesvik i sitt innlegg på konferansen.Men det finnes ikkje noko klageorgan for slike stridar, partane må bli samde rundt forhandlingsbordet, og det var nettopp det Haugstad tok til orde for. Grunnen er at striden kostar, og kan kome til å koste enda meir.- Realiteten er at vi overfiskar alle bestandane, seier Haugstad til NETT NO.Striden gjer kjøparane uvisse på kor mykje fisk som kjem i marknaden. Det skaper ei forvirring som er negativ for prisutviklinga, etter Haugstad si vurdering. Overfisket gjer at all tre artane frå og med neste vår kan misse berekraftsertifiseringa, fryktar han. Skjer det kan heller ikkje fisken eller restråstoffet brukast som ingrediensar i fôr til lakseoppdrettarar - noko som vil redusere etterspørselen.Fordeling av fisket etter fiskeslag som held seg i fleire land sine fiskerisoner tek gjerne utgangspunkt i korleis fisken fordeler seg mellom dei ulike sonene. Kort sagt får det landet som har fisken lengst og i størst mengde i si sone også fiske mest. Men det ikkje snakk om rein matematikk, ei heller ei stabil fordeling over tid.Dessutan er det politikk, der Island historisk har erfaring frå at det lønner seg å stå hardt på krava. Det lærte dei i den såkalla der Island gradvis utvida fiskerigrensa til kraftige protestar, spesielt frå britane.Dilemmaet med å fire på krava er sjølvsagt frykt for at det skaper forventingar om at Norge gir seg også neste gang det blir usemje.Og norske styresmakter har tidlegare vist at også dei kan vere harde i klypa. Då forhandlingane om fordelinga av kolmulefisket mislukkast i 2002 fekk norske fiskarar delta i eit kappfiske som førte til at havforskarane frykta bestand skulle klappe saman. Trugsmålet om samanbrot i fisket første partane til forhandlingsbordet att og i 2005 blei det ein ny avtale.Men ei slik tøff line kan gi tap fordi overfiske snart kan føre til at fangstane krympar.Då er spørsmålet om den eventuelle gevinsten norske fiskarar kan oppnå i form av ein litt større andel av den totale fangsten på lang sikt blir større enn det økonomiske tapet og vanskane fiskarar og fiskeindustri vil få av ein periode med mindre fisk i havet.- Det våpenet håpar eg vi slepp å bruke, seier Dale om kappfiskestrategien for å tvinge fram ei forhandlingsløysing.