Pass på fisken

ANALYSEDen djupe og langvarige krisa i oppdrettsnæringa rundt år 2000 tok Pan Fish i Ålesund med seg i dragsuget. Då krisa var over var tyngdepunktet i oppdrettsnæringa flytta nordover og sørover. På Nordvestlandet var det framleis oppdrett, men dei lokale oppdrettsselskapa og hovudkontorfunksjonen var borte.Under banken sin konferanse Næringsdriv fredag denne veka snakka Haugan om utfordringane innan oljenæringa, der eigarskapet til reiarlaga no er under press.Haugan brukte tomrommet etter oppdrettskrisa som døme på kva som skjer dersom det lokale eigarskapet glepp.Haugans bekymring for eigarskapet til offshorereiarlaga bør og gjelde eigarskapet i fiskerinæringa.Norway Pelagic er blitt ein del av den pelagiske industrigiganten Pelagia. Hovudkontoret ligg ikkje lenger i Ålesund, med er plassert i Bergen, ikkje langt unna ein av storeigarane, Austevoll Seafood.Marine Harvest flytta for få år sidan ei stor salsavdeling til Bergen. Det var det som var att av i tilsette i Ålesund etter at Pan Fish vart ein del av Marine Harvest. Begge døma viser at hovudkontor og eigarskap betyr noko for lokalisering av arbeidsplassar. Hovudkontor betyr og noko for etablering av underleverandørar, og dermed enda fleire arbeidsplassar. Nordvestlandet har ein industri som er retta mot oppdrettsnæringa, til dømes - som må auka arbeidsstokken for å klare å lage alle luseskjolda Marine Harvest vil ha.Det gjeld også for lakseoppdrettarane.Og når det gjeld brønnbåtar, så er Nordvestlandet heilt klart eit tyngdepunkt i Noreg.Men dreg du sørover til Bergensområdet vil du oppdage at underleverandørbransjen til oppdrettsnæringa er både større og meir mangfaldig enn på Nordvestlandet. Grunnen kan neppe vere mengda av oppdrettselskap og hovudkontora i området, men det er neppe tvil om at det hjelper på. Ringverknadane blir større.På Nordvestlandet har vi eit mangfald på fiskerisida, men der den største aktøren, Havfisk, no har fått Lerøy Seafood som største eigar. Lerøy Seafood sin største aksjonær er Pelagiamedeigar Austevoll Seafood. Bak Austevoll Seafood står Møgsterfamilien i Austevoll, rett sør for Bergen.Fiskermiljøet på Nordvestlandet blir ikkje knekt om Lerøy Seafood endar med å flytte Havfisk-administrasjonen til Bergen om nokre år. Men det er ingen fordel.Havfisk-oppkjøpet treng ikkje bli det siste. Fiskerinæringa har gode tider. Ringnotfiskarane , som fiskar sild- og makrell har hatt gode tider i fleire år. No er også inntektene for fiskarane av torsk og andre kvitfisk-artar på veg oppover, og utsiktene er lyse.Det vil få fleire investorar til å sjå mot fiskerimiljøet på Nordvestlandet. Det er positivt, men det vil vere enda meir positivt om arbeidsplassane og bedriftene likevel blir verande her, sjølv om eigarane skulle halde til andre stadar.Difor bør oppkjøpet av Havfisk få politikarar og aktørane i miljøet til å tenkje på korleis fiskerimiljøet på Nordvestlandet - i brei forstand - skal klare å oppretthalde og utvide mangfaldet av bedrifter i og rundt næringa. Dess fleire som blir involvert desse betre er det, fordi eit større og meir mangfaldig miljø vil gjere området attraktivt å vere i for bedrifter i fiskeribransjen. Dess større kompetanse i eit området dess meir freistande er det å bli verande, også om bedriften får eigarar utanfrå.Etterkvart som metodane frå oppdrettsnæringa slår inn i villfiskbransjen, og teknologien gjer at meir produksjon kan hentast heim, blir det nye og større mogleheiter. Kaka kan blir større, og fleire bedrifter kan få ta del i fiskeria på eitt eller anna vis.Tidspunktet for å ta tak er godt, det er pengar i fiskerinæringa og framfor alt tid.Offshorereiarane har det stikk motsett, med kniven på strupen, høg gjeld og ein marknad der store deler av flåten er lagt i opplag.