Større andel av oppdrettslaksen døyr før slakting

(NPK-NTB-Steinar Schjetne): Omfanget av laksedød ved oppdrettsanlegga lang kysten auka kraftig i fjor. Til saman vart det rapportert heile 65 millionar døde laksar ved norske anlegg.

– Det er veldig høge tal, nesten svimlande høge. I fjor hadde vi ei gjennomsnittsdødelegheit på godt over 15 prosent. Det nærmar seg uakseptable nivå, seier forskar Ellen Sofie Grefsrud ved Havforskingsinstituttet til NTB.

Fiskeridirektoratet kom onsdag morgon med den årlege risikorapporten sin for oppdrettsnæringa. Den viser at dødelegheita i enkelte av produksjonsområda langs norskekysten var på svært høge nivå i fjor, opp mot 27 prosent.

Det er langt over gjennomsnittsdødelegheita direktoratet reknar som akseptabel, stadfestar Grefsrud.

– Dei høgaste tala vi har registrert så langt
Veterinærinstituttets berekningar teiknar det same biletet.

– Tala for 2023 viser det vi har sett dei siste åra, at vi ikkje får nokon nedgang i dødelegheit. Både i talet på og prosentvis dødelegheit er dette dei høgaste tala vi har registrert så langt, sa avdelingsdirektør Edgar Brun for fiskehelse og fiskevelferd ved instituttet i ei pressemelding som E24 omtalte måndag.

Basert på det rapporterte tapstalet til oppdrettarane av laks i sjøfasen – 62,7 millionar laksar – har instituttet komme til at gjennomsnittsdødelegheita var på 16,7 prosent i fjor, opp frå 16,1 prosent året før.

Sju millionar fleire
– Fjoråret gav eit taktskifte når det gjeld merksemd omkring helse, velferd og dødelegheit hos oppdrettsfisken, og det vart teke initiativ i næringa og forvaltninga for å betre situasjonen, sa Brun.

Fiskeridirektoratet opererer på med at totalt 65 millionar oppdrettslaks døydde. Det er fordi 2,3 millionar var i så dårleg tilstand at dei vart registrerte som utkast i 2023. Til samanlikning døydde totalt 58 millionar laksar ved norske oppdrettsanlegg året før.

Manetangrep
Den kraftige auken blir tilskriven i stor grad angreip frå perlesnormanet i haust, laks som vart destruert på Helgelandskysten for å hindre spreiing av pankreassjukdom (PD) og ein generell auke i mengda laks i sjøen i fjor enn i året før.

– Vi reknar med at 3–4 millionar laksar er døde etter perlesnormanetangrepet åleine, og vi har hatt nokre sjukdomsutbrot. Det forklarer noko av auken, seier Grefsrud til NTB.

Ho poengterer at når ein set ut meir laks, kjem også talet på døde laksar til å auke.

– Eit teikn på dårleg velferd
– Det er rimeleg å tru at fisk som døyr, har opplevd dårleg velferd før dei døydde, og at høg dødelegheit er eit teikn på dårleg velferd, heiter det i oppsummering av risikorapporten Fiskeridirektoratet.

Direktoratet meiner ei produksjonsdødelegheita teiknar eit tydeleg bilete av at høg risiko knytt til dårleg dyrevelferd for oppdrettslaks i sjø i produksjonsområda lang heile kysten – frå svenskegrensa til Hustadvika i Møre og Romsdal.

Den høge dødelegheita blir mellom anna forklart av at fisken på Vestlandet har hatt meir lakselus- og sjukdomsproblem og toler avlusing dårlegare enn lenger nord.

– Her har produksjonsdødelegheita for fisk sett ut 2019–2022 generelt lege vesentleg over 15 prosent, og i produksjonsområda 2–4 (Ryfylke til Stad) har dødelegheita vore oppe i 23–27 prosent, skriv direktoratet.

Dessutan er fleire villaksstammar sårbare for mellom anna sjukdommar og endringar i naturen på grunn av såkalla innkryssing av rømd oppdrettslaks. Det vart likevel registrert færre rømt laks i fjor enn før.