Har Arbeiderpartiet gitt opp Møre og Romsdal?

At Ap-Sp-regjeringa har hatt utfordringar med populariteten på Nordvestlandet sidan dei kom til makta, er ikkje å ta for hardt i.

Protestar mot skatteaukar for næringslivet og ei oppdrettsnæring i harnisk, var mellom reaksjonane på regjeringa sin politikk i regionen eitt år etter den tiltrådde.

«Det raknar for regjeringa» og «Sjølvmål og dårleg gli i nordvest» var mellom Nett No-analysene om regjeringa sin politikk kring det tidspunktet.

Etter lokalvalet i fjor forsvann fem Ap-ordførarar ut døra, og partiet har i dag berre ordførarklubba i Gloppen kommune. Regjeringspartnar Senterpartiet slapp billegare unna, og stod med like mange ordførarar som før valet.

At Arbeiderpartiet står svakare på Nordvestlandet, enn i andre delar av landet, har også sine historiske årsaker. Medan det mange plassar har vore sterke motsetningar mellom bedriftseigarar og tilsette, har desse vore svakare i lokalsamfunna her i regionen. Det førte til at arbeiderbevegelsen ikkje fekk like sterkt fotfeste.

– Vil aldri kunne bli eit kjerneområde
I den nyaste episoden av podcasten Podium kjem programleiar Hans-Christan Vadseth med ein teori om at Arbeiderpartiet har «gitt opp» Møre og Romsdal, og staden prioriterer andre delar av landet i jakta på veljarar.

– Nordvestlandet vil aldri kunne bli eit kjerneområde for Arbeiderpartiet, slik også Sørlandet aldri kan bli det, sa Vadseth som sjølv kjem frå Agder.

Høyr Podium-episoden:

First House-rådgjevaren meiner ein kan sjå fleire teikn til eit slikt skifte, og viser til fordelinga i Nasjonal Transportplan, kvotemeldinga for fiskeria – og at det faktum at det ikkje er statsrådar, eller sentrale politikarar frå Møre og Romsdal i regjeringsapparatet.

Meiner Vadseth tek feil
Under Eksportveikonferansen i Ålesund nyleg var det statssekretær Tom Kalsås frå Arbeiderpartiet som hadde oppgåva med å forsvare regjeringa si prioritering av samferdselsmidlane i forslaget til Nasjonal Transportplan.

Han meiner kort og godt at Hans-Christan Vadseth tek feil i si analyse.

– Eg er heilt usamd i analysen. Vi ønsker å få til aktivitet både i Møre og Romsdal, og resten av landet, seier Kalsås til Nett No.

Når det gjeld samferdsel peiker han på at det er sett av nær fem milliardar som Nye Veier skal bruke til å utbetre E136 i Romsdalen, og at E39 Asta-Bjerkeset skal prioriterast framover.

– Hugs at det berre er åtte prosjekt i heile landet som har fått ei spesiell prioritering, og eitt av dei er altså i Møre og Romsdal, legg han til.

– Alle ønskjer seg større investeringar
Statssekretæren frå Ap seier han forstår frustrasjonen frå regionen om at det tek lang tid å realisere store vegbyggingsprosjekt. Men den skjebnen råkar også resten av landet i ein situasjon der prioriteringane blir tøffare, påpeiker han.

– Alle ønskjer seg større investeringar, legg han til.

Når det kjem til reknestykke som viser at til eksempel Møre og Romsdal får lite av vegpengane, samanlikna med innbyggjartalet – påpeiker han at slike anslag ikkje fortel heile bilde.

– Overalt kvar eg kjem i landet, så møter er slike type reknestykke, som viser at nettopp deira område kjem dårleg ut. Men om du legg saman alle desse – så kjem vi ikkje opp til 100 prosent, seier Kalsås.

Årsaka er at mykje av pengane til samferdsel ikkje «høyrer til» ein særskilt region.

– Drift og vedlikehald er til eksempel ein stor pott på vegsida, men den er i utgangspunktet ikkje geografisk fordelt, påpeiker han.

Orten: – At det skjer, er openbert
Stortingspolitikar Helge Orten frå Høgre har meir sansen for Vadseth sin teori om at regjeringspartiet nedprioriterer Nordvestlandet i jakta på høgare oppslutning.

Om det er eit resultat av ein konkret strategi frå regjeringa si side, meiner han er vanskeleg å vite.

– Men at det skjer, er openbert, legg han til.

Midsundingen påpeiker at han i staden vil måle regjeringa på resultat – og ramsar opp fleire saker han meiner har gått i Møre og Romsdal sin disfavør:

– Dei starta med å legge ned Eksportstrategirådet som skulle vere i Ålesund, og deretter la dei ned eldreombodet som den førre regjeringa etablerte i byen, seier han.

Kvotemelding og skattepolitikk
Orten peiker på at kvotemeldinga for fiskeriet legg opp til ei omfordeling av kvotene i fiskeflåten, som vil gi mindre til den havgåande flåten – som har sitt tyngdepunkt sitt i Møre og Romsdal.

– Det er på tvers av den stabiliteten bransjeorganisasjonane ønsker seg, legg Orten til.

Skattepolitikken frå regjeringa er óg til ugunst for næringsfylket Møre og Romsdal, ifølge Orten.

– Store og brå endringar i skattepolitikken skaper stor usikkerheit for dei som skal investere i norske bedrifter. Saman med ei kraftig auke i formuesskatten på arbeidande kapital, rammar dette ekstra hardt i eit område som vårt med mange lokaleigde bedrifter, seier Høgre-politikaren.

Meiner kysten blir nedprioritert
På samferdselsfeltet følgjer regjeringa i same spor, meiner Orten. Etter hans mening burde Møre og Romsdal hatt meir av pengane i forslaget til Nasjonal Transportplan – og han er mellom anna kritisk til at E39 mellom Ålesund og Molde ikkje blir prioritert.

– Det er eigentleg ei nedprioritering av heile kysten med å skyve ferjefri E39 ut i tid, seier han.

Samtidig meiner Høgre-politikaren at politikarane i fylket må gå i seg sjølve – og peiker på at det enklare for samferdselsministeren å seie nei til prosjekt der ein ikkje er samde lokalt.

Som kjent har det vore stor skepsis til bygginga av Møreaksen over Romsdalsfjorden, som er meint å gi ferjefri veg mellom Ålesund og Molde.

Tviler på bevisst nedprioritering
Tidlegare Frp-statsråd Jon Georg Dale er no rådgivar for First House – og kollega av Podium-programleiar Hans-Christan Vadseth.

Han meiner også sjå eit mønster der Møre og Romsdal kjem dårleg ut, men har lita tru på at det skal vere eit bevisst val frå regjeringspartiet si side.

– Om det er rett – så er det i tilfelle eit dårleg val av partiet, seier Dale.

Sjølv om Ap står svakare langs kysten av Nordvestlandet enn til eksempel på Innlandet, er framleis Rogaland, Vestland og Møre og Romsdal fylker der det kan oppstå ulike politiske fleirtal - og som kan dermed bidra til regjeringsskifte, understrekar han.

Dale: – Missar oversikta
Dale meiner i staden det er eit utslag av ulike politiske val som gjerast kvar for seg, der ein «missar oversikta over kva partiet i sum gjer».

– I tilfellet med kvotemeldinga, så er hovudpoenget at «fisken skal nordover», også gjer dei eit val basert på det. Når det blir laga transportplan, så meiner ein at det er behov for pengar til jernbane på Austlandet – også blir det slik, seier han.

Voldingen meiner óg manglande representasjon frå fylket spelar inn, og peiker på at det i dag ikkje statsrådar frå Møre og Romsdal.

– Då er det fort gjort å tenke sektor for sektor, også er det ingen som passar på heilskapen i prioriteringane til fylket. Det trur eg regjeringa lir under i dag, legg Dale til.